દુઃખ
                                                                                                                                                      દુનિયામા જાત જાતના દુઃખનો અનુભવ થાય છૅ. કેટલાક શારીરિક તો કેટલાક આંતરિક હોય છે. શારીરિક દુઃખો તો મટી જાય છે. ઍનાથી કદાચ ટેવાઈ જવાય છે પરંતુ આંતરિક દુઃખ ઍવુ છેકે જે કહી શકાતુ નથી અને સહી પણ શકાતુ નથી. ઘણીવાર માનવી પીડાઈ પીડાઈને મરે છે. આથી કોઈને પણ આંતરિક દુઃખ પહોચાડતા પહેલા હજાર વાર વિચાર કરવો રહ્યો.
આંતરિક દુઃખ પહોચાડનાર માનવીની જીભ વધારેમા વધારે કાતિલ હોય છે. આથી કહેવાય છેકે ' બોલવાની લાચારી હોય તે સિવાય મૌન જ ઉચીત છે. મહાભારતમા વાણી વીલાસે જ નાશ નોતર્યો હતો. ઇતીહાસના પાના પણ ભયંકર હિંસાના તાંડવે વાણી વિલાસને લીધે રક્તથી રંગાયેલા છે. તો પણ લોકો ઍમાથી બોધ લેતા નથી. રાષ્ટ્રો, સમાજો, અને કુટુંબોનો તીવ્ર જીભો ઍ નાશ કરી નાખ્યો છે. ઍના પર અનેક ગ્રંથો અને પુરાણો લખાયેલા છે.
              વધુ બોલવાથી માનવી વધુને વધુ ઍની જાતને હલકી બનાવે છે અને બીજાને આંતરિક દુખ પહોચાડે છે. આથી સહેલો રસ્તો ન બોલવામા છે . ઘણા લોકો ભગવાન બુધ્ધને દુઃખ પહોચાડવા ગાળો પણ ભાંડી જતા પરંતુ બીજાને દુખ પહોચાડવા કરતા તેઓ મૌન રહેતા. ગાંધીજી પણ અઠવાડિયામા ઍક વાર મૌન પાડતા હતા. ઍ પણ  પોતાની જીભ પર કાબૂ રાખવાની ઍક કસરત જ હતી.
                ઘણીવાર દુઃખ સહન કરવાની પણ મર્યાદા હોય છે. આથી માનવીઓ પશુપંખીઓ અને કુદરત પણ થાકી જાય છે.

દુઃખના આંસુઓ---
સ્ત્રીની આખમા આન્શુઓ દુખોથી ભરાઈ આવે છે
હરણાઓ પણ શિકારીઓના ત્રાસથી નિર વહાવી લે છે
માતાઓ પણ સંતાનોના ત્રાસે મૂક મને આંસુઓ વહાવે
વાદળાઑ પણ નીરના ભારે આન્શુઓ વહાવતા હોય
દુઃખના આંસુઓ---
અતી દુઃખના કારણે દિલ પણ રડી લેતા હોય છે
જેટલુ દુઃખ ભારે ઍટલા વધારે નિર નીકળી  જાય છે
નિર ન હોત તો દુઃખ કેમ કેરી ધોવાત?
ક્યા જઈને પ્રાણીઓ  પોતાના દુઃખના ગીત ગાત?
દુઃખના આંસુઓ---
દુઃખના નિર સર્વત્ર પાથરાયા ઍ માનવીની કરામત છે
ભગવાનને નાહકનો દુઃખનો  માલિક બનાવાય છે
ભારત દેસાઈ
                **********************************************