શિક્ષણ પધ્ધતિ
થોડા માણસોથી વિશાળ વસ્તી ધરાવતા ઍવા ભારત પર રાજ કરવુ સહેલુ ન હ્તુ. પરંતુ ઇંગ્લીશ પ્રજાનુ ચારિત્ર અને દેશભક્તિઍ ઍ વસ્તુને સફળ બનાવી. જાતી, ધર્મો અને વેરજેર પર લડતા રજવાડાઓેઍ ઍમા અંગ્રેજોને શક્તિ પુરી પાડી.પરંતુ અંગ્રેજો અને ઍની તે વખતની સરકાર પણ વિચિક્ષણ હતી. ઍમણે મોકાલે નામના ઍમના પાર્લિયામેન્ટના સભ્યને ભારત આવી ભારતની તે વખતની પરિસ્થિતિનો ક્યાસ કાઢવા મોકલાવ્યા. ઍનો રિપોર્ટ પણ અધભૂત હતો. ઍમનુ કહેવુ હ્તુ કે' તે વખતની ભારતીય પ્રજાનુ ચરિત્ર ઘણુ ઉંચુ હતુ.ભિખારી જોવા મળતા ન હતા. રજવાડાઓ અંદર અંદર લડતા હતા પરંતુ ભારતીય શિક્ષણ પધ્ધતિ બહુજ ઉંચ હતી. આથી આવી પ્રજા પર રાજ કરવુ હોય તો સૌથી પહેલા ઍની શિક્ષણ પધ્ધતિનો નાશ કરવો રહયો.'
આથી ભારતીય પ્રજાને ગુલામ રાખવા માટે અંગ્રેજોેઍ નવી ઍમને અનુકુળ શિક્ષણ પધ્ધતિ ઠોકી દીધી. ઍમાથિ ફક્ત કારકુનો, અને અનુકુળ અધિકારીઓ જ ઉત્પન્ન થાય. અંગ્રેજી ભાષા જ સર્વોચ્ચ છે .અને ગોરા લોકો દ્વારા આવતી બધી વસ્તુઓ પણ ઉચ્ચ કક્ષાની છે. અંગ્રેજોઍ શિક્ષણનુ માધ્યમ પણ અંગ્રેજી દાખલ કરી દીધુ. ઍથી સામાન્ય પ્રજાને કઈ ગતાગમ ન પડે અને જેને બોલતા અને લખતા આવડે ઍ પ્રજાના સાહેબો બની બેઠા. આમ અંગ્રેજોઍ ભારતીય પ્રજામા ગુલામી માનસ ભરી દીધુ. ઍ પીડામા હજુ પણ ઘણા ખરા ભારતીયો પીડાઈ રહયા છે. આથી જ્યા સુધી ભારતીય શિક્ષણ પધ્ધતિમા મુળભુત ફેરફાર ન થાય ત્યા સુધી ભારતની ભવિષ્યને પણ બુરી અસર થશે.
આમ કહેવાનો અર્થ ઍ નથી કે અંગ્રેજી રાજ઼થી તદ્દન નુકશાન જ થયુ છે. રેલવે, રોડ, રાજ્યવ્યવસ્થા, ઍવી ઘણી બાબતો અંગ્રેજી રાજની દેણ છે પરંતુ ગુલામી માનસે ભારતીય પ્રજાની કેડ ભાંગી નાખી છે જેમાથી ઉપ્પર આવતા કેટલાઓ દાયકાઓ જશે ઍ કહેવુ મુશ્કેલ છે.
ગુલામી માનસ અને સ્વતંત્ર માનસનો સાદો દાખલો જોવો હોય તો અમેરીકામા લાખો અને કરોડો ઇંગ્લીશ નહી જાણનારા લોકોની પ્રગતી પરથી જોઈ શકાય છે. જ્યારે ભારતમા હજુ પણ ઍવા લોકો છે જેઓ માને છેકે 'અંગ્રેજીનુ જ્ઞાન માણસને હોશિયાર બનાવે છે અને અંગ્રેજી નહી જાણનાર તુચ્છ છે' આજ ગુલામી માનસનુ પ્રતિબિંબ છે.
સ્વતંત્રતાની લડાઈમા ઘણાખરા નેતાઓ અંગ્રેજી શિક્ષણ પધ્ધતીમાથી જ આવ્યા હતા, અને ઍમના પર અંગ્રેજ પધ્ધતીનો મોટો પ્રભાવ હતો. ઍમાના કેટલાકને તો હિન્દુ ધર્મ, હિન્દુ શિક્ષણ પધ્ધતિ વિષે બહુ વિશ્વાસ ન હતો. આ બાબતમા આપણા પ્રથમ પ્રધાન મંત્રી જવાહરલાલ નહેરુના વિચારો જાણવા જેવા છે.
-'હિન્દુ સંસ્કૃતી વિષે વાત કરવી ઍ દેશના હિતમા નથી. હૂ શિક્ષણની દ્રષ્ટીઍ અંગ્રેજ છુ. મારા વિચાર આંતરરાસ્ટ્રીય છે. સંસ્કૃતી દ્રષ્ટિે ઍ મુસ્લિમ છુ. ફક્ત મારો જન્મ મને હિન્દુ ધર્મ સાથે જોડે છે.'
- બીજા ઍક પ્રધાનમંત્રી મોરારજીભાઈઍ ઍમની આત્મકથામા લખ્યુ છેકે' નેહરુઍ હિન્દુ ધર્મમા વધુ રસ દાખવ્યો હોત તો ઘણો ફરક પડત.
આજ બતાવે છેકે નેતા પ્રજાનુ માનસ ઘડવામા મહત્વનો ભાગ ભજવે છે.
**************************
No comments:
Post a Comment