પિતાનું  હૃદય- પુત્રી

                                 પુત્ર એ પિતાનું માનસ હોય છે જયારે પુત્રી પિતાનું હૃદય હોય છે.  માનસ એટલેકે  એક  બુદ્ધિ અને ડહાપણ  સાથેની  વિચાર શક્તિ પરંતુ પુત્રી એ પિતાનીલાગણી અને પ્રેમના પ્રવાહની માહિતગાર હોય છે. માનસ અને હૃદય એ વિરોધીભાસી છે પરંતુ  જીવનમાં અગત્યના અંગો છે. આથી પુત્રી હંમેશા પિતાના હૃદયમાં ઊંડે ઊંડે શું ચાલી રહ્યું છે એનાથી માહિતગાર હોય છે અને એને સમજી શકે છે. આજ કારણે દાંપત્ય જીવનમાં પુત્રી હોવી જરૂરી છે. આમ પુત્રી એના જન્મથી પ્રેમ તો આપે છે પરંતુ જયારે પરણીને બીજા ઘરે જાય છે તો પણ એનો પ્રેમ પ્રવાહ ઓછો થતો નથી. એટલેકે પ્રેમનો અખંડ પ્રવાહ વહેતો રહે છે. પોતાના લગ્ન બાદ અજાણ્યા પ્રદેશમાં બધી જાતની જીવનની મુશ્કેલી સાથે પણ પોતાના માતા પિતા પ્રત્યેની લાગણીઓ, પ્રેમ અને વફાદારી જરા પણ ઓછી થતી નથી.  તેવીજ રીતે માતા પિતા માટે દૂર દૂર રહેલી પુત્રી પ્રત્યેના પ્રેમમાં ઓટ કદી આવતી નથી .

                                      આથી દૂર દૂર રહેલી પુત્રીની યાદમાં અને પ્રેમમાં માતાપિતાની આંખો ભીંજી જ રહેછે. જયારે પણ પુત્રીનો જન્મદિવસ હોય કે પછી લગ્ન દિવસ હોય ત્યારે માતાપિતાને એની વસમી યાદો આવે છે . અને આંખોમાંથી પ્રેમધારાઓ વહેવા માંડે છે.

                                દીકરી જયારે ---

                                દીકરી જયારે તારી યાદો આવે 

                                આંખો આંશુઓથી ભરી આવે 

                                દીકરી જ્યારે ---

                                તુજ આગમન પહેલા 

                                અમ જીવન સુનમય સુનમય હતું 

                                તે આવી જીવન ભર્યું  ભર્યું  બનાવ્યું 

                                પાપા મમ્મી જેવા કાલા કાલા બોલથી

                                અમારા પ્રેમની આગ બુઝાવી

                                દીકરી જયારે ---

                                બચપણની તારી ધમાચક્ડીઓ 

                                નિર્દોષ અને લુચ્ચા પેલા મલકાટઓ

                                હજુએ એની મીઠી યાદો  લાવે 

                                ત્યારે આંખો આંસુઓથી ભરી આવે

                                 દીકરી જ્યારે ---

                                 પહેલું પગલું તે ભર્યું જ્યારે 

                                 જીવનમાં એક  ધૈય આવ્યું.

                                 પ્રેમથી સીંચ્ચીને છોડ વાવ્યો 

                                 જે એક દિવસે  સાસરે લઇ જવાયો

                                  દીકરી જ્યારે ---

                                  ભારત દેસાઈ 

                     ( મારી દીકરી નમિતાને  જન્મદિવસે   અર્પણ -૧૯ માર્ચ ૨૦૨૨)

                                      ***********************************

                                     

 

  

                                 

                                     

                                  

                     

                               

                                           

 

સ્નેહનો ફૂવારો-ભાભી 

                                   દુનિયામાં અનેક જાતના ગાઢ પ્રેમ સબંધો હોય છે, જેનો ઉલ્લેખ  ઘણા શાસ્ત્રો અને ધાર્મિક પ્રવચનોમાં પણ  ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. જેમકે પતિ અને પત્નીનો, ભાઈ અને બહેનોનો પ્રેમ  સબન્ધો.એ બધામાં વધારેમાં વધારેમાં  માતા કે પછી પિતાના સંતાનો પ્રત્યેના  પ્રેમ સંબંધોની  વાતો કરવામાં આવી છે. આ બધામાં સ્ત્રીના  પ્રેમની વાતો સામાન્ય  હોય છે. લોહીના સંબંધોમાં પ્રેમ કુદરતી રીતે ખીલે છે.

                         લોહીના સંબંધોની  બહાર  સમાજમાં જે સ્ત્રી પુરુષના સબંધો  હોય છે તે મુશ્કેલ ભર્યા હોય છે. એમાં કુટુંબમાં  દિયર ભાભીના સબંધો ઘણા પવિત્ર  અને  સ્નેહ  ભર્યા હોય છે. એને પણ સમાજ એની પોતાની દ્રષ્ટિએ જુદી જુદી રીતે અને કદીક વિકૃતતાથી જુએ છે. આવા ઘણા દાખલા છેકે જેમાં ભાભીને પોતાના નાનાભાઈ જેવા દિયરને પ્રેમની હૂંફ આપવા માટે અગ્નિપરીક્ષામાંથી પસાર થવું પડે છે. 

                           કુટુંબમાં   માતા પિતાનું અનોખું સ્થાન  હોય છે પરંતુ  એમનું કસમયની વિદાય મોટાભાઈ અને  એમની પત્ની પર કુટુંબની જવાબદારી આવી પડે છે ત્યારે ભાભીની ભૂમિકામાં  માતાની ભૂમિકા પણ આવી પડે છે. એને પતિના નાના ભાઈ બહેનોની  કાળજી લેવાની જવાબદારી આવીપડે છે. અને ત્યારે ભાભીનો પ્રેમ અને સ્નેહ એના દિયર પ્રત્યે સજાગ વધુ થાય છે. સામાન્ય સંજોગોમાં પણ કુટુંબમાં જે  વાત કોઈ માતા પિતા , કે ભાઈ બહેનને ન  કહી શકાય તે ભાભીને કહી શકાય છે. કારણકે એ વડીલ છે પણ મિત્ર સમાન પણ બની રહે છે. ઘણા કુટુંબોના વિકટ પ્રશ્નો  વડીલ ભાભીના દ્વારા જ  ઉકેલ લાવવામાં આવે છે  એમાં દિયર ભાભીના સબન્ધો પણ બાકાત નથી. આથી જ દિયર ભાભીના સબંધોને પ્રેમ ભર્યા કહેવા સાથે સ્નેહ ભર્યા કહેવા વધુ ઉચિત રહેશે કારણકે એમાં પવિત્રતા  અને  નિર્દોષતા વધુ ટપકે છે. એટલા માટે  કહેવાય છે કે -

ભાભીના સ્નેહનો અનોખો ---

ભાભીના સ્નેહનો અનોખો છે રંગ 

સાત રંગોમાંનો કોઈના એમાં  રંગ 

એમાં માતાનું વ્હાલ અને રાખીનો પ્રેમ છે

મિત્રોની મિત્રતાનો એમાં  સુગંધ છે

દિયેર ભોજાઈનો પ્રેમ  નિર્મળ સ્નેહ છે 

જશોદાને કાના જેવો એ પ્રેમ છે 

ભાભીના સ્નેહનો અનોખો ---

ભારત દેસાઈ .

                                                 ***************************

  

પક્ષીઓની જેમ વિહરું આકાશે---

                                                                       કવિઓએ પોતાની કવિતાઓમાં પક્ષીઓની જેમ આકાશની મોજ માણવા માટે ઘણું લખ્યું છે. પક્ષીઓ વિવિધ રંગોમાં આકાશમાં વિહરે છે અને હજારો માઈલની મુસાફરી કરી એક પ્રદેશથી બીજા પ્રદેશમાં પ્રવાસ કરતા હોય છે એ જોઈને કદીક આપણને ઈર્ષા પણ આવે છે.

                                                       નળ સરોવરમાં કે પછી કચ્છના પાણી વાળા  રણ પ્રદેશમાં અમુક ઋતુઓમાં ઉત્તરી આવે છે ત્યારે વિવિધ રંગી એ પક્ષીઓને જોવા માટે લોકસમૂહ ભેગો થાય છે અને વિચારે છે કે આવા સુંદર પક્ષીઓને ઉડવાની શક્તિ આપીને ભગવાને ગજબ કરી છે.  ત્યારે પ્રશ્ન થાયછેકે પક્ષીઓ હજારો માઈલની મુસાફરી કેવી રીતે કરતા હશે?

                                                           એના માટે પક્ષીઓની શારીરિક શક્તિ વિષે જાણવાની જરૂર છે. પક્ષીઓની શ્વાસોશ્વાસ લેવાની શક્તિઓ એટલી પ્રબળ હોય છે કે તેઓ ઉંચાઈએ હજારો માઈલ ઉડી શકે છે. પંખીઓના હાડકાઓમાંથી  પણ હવા મળે છે .અને એ હવા નાના મોટા અને ખોપરીઓમાં  હાટકાઓમાં પણ હોય છે.  પક્ષીઓને બે ફેફસા હોય  છે જે નસો વડે હવા છાતી અને પેટને પણ પૂરીપાડે છે. હવામાં  ઓક્સિજનનું પ્રમાણ સારું એવું હોય છે જે એમની ઉડવાની શક્તિમાં વધારો કરે છે. એનાપરથી જાણી શકાય છે કે જે લોહી પક્ષીઓના  ફેફસામાંથી  નીકળેતે એકદમ વધારેને વધારે ઓક્સિજનનું પ્રમાણ લઈને નીકળે છે જે પક્ષીઓને લાબું  અને ઊંચું ઉડાનની શક્તિઓ આપે છે.

                                                    કુદરતની કરામતએ  દરેક પશુ પક્ષી અને  માનવી   માટે એમની જરૂરિયાત પ્રમાણે શારીરિક સગવડો પુરી પડી છે એ અદભુત છે .

                                      ****************************************